Khóa học thạc sĩ quản trị kinh doanh MBA là trào lưu thời thượng? Nhưng cũng có những người nhất mực phản đối, đó là các “kẻ thù của MBA”. Hãy thử xem nhận định của họ về MBA như thể nào.
“Tự học làm doanh nhân?”
Nếu Josh Kaufman học thạc sĩ quản trị doanh nghiệp, hẳn năm nay anh đã tốt nghiệp với bằng MBA trường Harvard hay Stanford lừng danh. Tuy nhiên, doanh nhân Kaufman, 28 tuổi, người từng giữ chức trợ lý giám đốc thương hiệu của tập đoàn Procter & Gamble P&G lại cho rằng: “Cao học quản trị kinh doanh chỉ là thứ tốn thời gian và tiền của”.
Josh Kaufman còn nhấn mạnh: “Bằng MBA không bảo đảm việc làm lương cao vì không thể biến bất cứ người bình thường nào thành nhà quản lý tài năng”.
Anh khẳng định chắc chắn quan điểm: Chương trình MBA quá đắt khiến các sinh viên “phải thế chấp cuộc sống và lao vào khoản nợ vô lý chỉ vì mảnh giấy chứng nhận hoàn toàn nhảm nhí”.
Kaufman tin rằng chương trình MBA “dạy những bài học lý thuyết và thực hành vô nghĩa, lỗi thời, sai lầm”. Anh còn nhấn mạnh: “Bằng MBA không bảo đảm việc làm lương cao vì không thể biến bất cứ người bình thường nào thành nhà quản lý tài năng”.
Trong thời hiện đại mà MBA dường như là mục tiêu thời thượng của mọi người, Kaufman quả thật là nhà chỉ trích MBA rất đỗi chua cay. Anh là nhà sáng lập website PersonalMBA.com và tác giả quyển sách “MBA Cá nhân”. Thay vì bỏ ra 350.000 USD học phí và khoảng tiền có thể đi làm kiếm được khi dành đến 2 năm cho trường Harvard, Stanford hay Wharton, Kaufman cho rằng cách tốt hơn để học làm kinh doanh là đọc và tự học tài liệu kinh tế cổ điển.
Quan điểm cứng rắn này xuất hiện từ 5 năm trước, khi anh đang làm việc cho trụ sở chính của tập đoàn P&G tại Cincinnati với chức danh trợ lý quản lý thương hiệu của nhánh sản phẩm chăm sóc nhà cửa Home Care. Lúc bấy giờ, hầu hết quản lý và đàn anh trong công ty đều có bằng MBA. Thế nên, nhằm nâng cao năng lực trong công việc, Kaufman đọc sách, đọc sách và đọc sách.
Những quyển sách giáo khoa gối đầu giường của anh là “Những nguyên tắc cơ bản trong kế toán”, “Chiến lược cạnh tranh”, “Lãnh đạo hữu hiệu”…
“Sau khi trải qua giai đoạn tự học, tôi thấy mình tiến bộ hơn hẳn và có trình độ tương đương cao cấp. Tôi tự tin bước vào phòng họp và phát biểu ngang hàng với những người tốt nghiệp từ Stanford và Wahrton. Cảm giác rất thú vị”.
Tháng 3/2005, trường Harvard hủy bỏ đơn xin nhập học của 119 ứng viên. Lý do là họ đã xâm nhập hệ thống máy tính của trường để biết mình có được nhận vào hay không, trước khi kết quả được chính thức công bố. Kaufman đọc về vụ việc đó qua blog của một tác giả viết về kinh doanh nổi tiếng Seth Godin.
Theo Godin thì Harvard đang trao 119 ứng viên nói trên một món quà: trường đại học Harvard đang trả lại họ 150.000 USD học phí và 2 năm quý báu của cuộc đời. Ông viết: “Nếu bạn không có ý định trở thành nhà tư vấn hoặc giám đốc ngân hàng (là hai vị trí ngành nghề mà bằng MBA chẳng có tác dụng gì ngoài tấm giấy cho qua vòng xét tuyển sơ khảo), thì tôi thật không thể hiểu nổi tại sao lại phí thời gian và tiền của để vào lớp ngồi đọc 30 – 40 quyển sách, thay vì ra làm việc lấy kinh nghiệm thực tế”.
Kaufman cho biết: “Đó là giây phút tôi nhận ra dự án mình tự thực hiện bấy lâu có thể hữu ích với rất nhiều người. Tôi đã tự dạy cho mình những bài học kinh doanh tuyệt vời”.
Trong vài ngày tiếp theo đó, anh lập sơ danh sách những quyển sách hay làm nền tảng để tự học MBA cá nhân lên web. Có rất nhiều người ghé vào xem. Kaufman khuyến khích các bạn trẻ đừng vào trường thạc sĩ quản trị kinh doanh, mà hãy tự học.
Năm 2008, Kaufman bỏ việc tại P&G, dời đến ngoại thành Fort Collins, Colorado và lập nghiệp riêng. Anh làm việc tư vấn cá nhân với mức lương 1.000 USD/tháng và mở những khóa học cấp tốc kèm video trực tuyến kéo dài 12 tuần giá 997USD. Website PersonalMBA.com của anh có danh sách các quyển sách kinh doanh tốt nhất và là nơi tập hợp cộng đồng trao đổi ý tưởng kinh doanh.
Quyển sách đầu tiên của Kaufman thể hiện rõ quan điểm chống MBA và chưng cất những thiết yếu kinh doanh từ hàng ngàn quyển sách anh đã đọc.
Đối với Kaufman, lý do duy nhất để ai đó theo học MBA là nếu họ chọn làm cho công ty tư vấn, ngân hàng đầu tư hay những công ty thuộc danh sách Fortune 500, vốn có thói quen chọn ứng cử viên vào vòng phỏng vấn nhờ bằng MBA.
Anh nói: “Làm như vậy, chẳng khác nào đi mua cơ hội được phỏng vấn việc làm với giá 150.000 USD… Nếu bạn muốn tạo doanh nghiệp riêng hay làm gì đó ngoài những công ty chỉ biết chọn bằng cấp, thì đừng theo học MBA, chỉ tốn thời gian và gây nợ”.
Quan điểm của Kaufman dĩ nhiên chỉ là quan điểm cá nhân, mà nhiều người khác nhất mực phản đối. Ví dụ như chủ nhiệm khoa kinh tế Haas thuộc đại học California tại Berkeley nói: “Nếu anh nói đúng, vậy cớ sao cứ mỗi đợt tuyển, chúng tôi lại nhận 10 đơn ứng cử viên theo học. Hơn thế nữa, phân nửa học viên tốt nghiệp không thuộc 3 nhóm anh đã nói ở trên. Anh không thấy rằng các nhà tuyển dụng, dù có thuộc 3 nhóm như anh đã nói hay không, vẫn rất coi trọng thạc sĩ quản trị kinh doanh được đào tại bài bản”.
Đối đáp lại, Kaufman chỉ ra việc tất cả doanh nghiệp trong Fortune 500, từ Goldman Sachs đến McKinsey & Co., thuê không nhiều hơn từ 5.000 – 10.000 MBA/năm trong số hơn 200.000 người có bằng MBA trên toàn thế giới. Anh nói: 190.000 – 195.000 người còn lại có bằng MBA khi họ thật sự không cần.
Kaufman còn nói thêm: nếu chọn học MBA tại Harvard, bạn có thể tốn đến 350.000 USD. Nếu đi vay trả dần số tiền đó với mức lãi xuất 6,8% trong 30 năm, bạn phải tốn hàng tháng 2.200 USD và tổng cộng tiền phải trả sẽ là 821.000 USD. Vậy nên, hãy quán triệt phương châm sống: tránh gây nợ và lãnh phí thời gian vàng bạc. Phản đối MBA!
Nguồn: CNN – (dịch BÁCH HỢP/DNSG)
