(Hiếu học). Thị trường CNTT Việt Nam đã hội tụ những yếu tố cần cho mục tiêu trở thành một Quốc gia mạnh về CNTT. Nhưng nguồn nhân lực, là lợi thế so sánh lớn nhất của Việt Nam lại chưa đủ đáp ứng nhu cầu. Cần có chiến lược tăng tốc đào tạo, nâng cao chất lượng và qui mô hơn nữa.
Theo số liệu của Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TPHCM (Sở Lao động – Thương binh và Xã hội TPHCM), thị trường lao động khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam, chủ lực là thành phố Hồ Chí Minh ngày càng yêu cầu cao về số lượng và chất lượng nguồn nhân lực.
Trong năm 2010 và giai đoạn 2011-2015 với tốc độ tăng bình quân về chỗ làm việc từ 3% đến 3,5%/năm cho thấy thành phố Hồ Chí Minh sẽ có nhu cầu chung về nhân lực là 280.000 đến 300.000 chỗ làm việc/năm. Trong đó công nghệ thông tin nằm trong nhóm các ngành nghề có nhu cầu lực lượng lao động cao. Để đáp ứng nhu cầu, các trường đại học, cao đẳng, trung học và trường nghề đều mở lớp đào tạo ngành công nghệ thông tin nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Tuy nhiên, một tình trạng “phố biến” hiện nay là các doanh nghiệp vẫn than thiếu nhân sự công nghệ thông tin vì không thể tuyển dụng được nhân sự có đủ trình độ và năng lực cần thiết. Mặc dù thế, hàng năm, hàng ngàn sinh viên ngành này đã ra trường và cầm trên tay tấm bằng “Tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin”. Thực tế này cho thấy không phải số lượng và chất lượng đào tạo luôn “tỷ lệ thuận” với nhau.
Những năm trước đây, sức tiêu thụ nhân lực được đào tạo khá nhanh nhưng hiện tại đã có dấu hiệu chững lại. Nhiều chuyên gia trong ngành nhận định, việc nâng cao chất lượng và số lượng nhân lực là bài toán muôn thuở, riêng đối với ngành công nghệ thông tin lại càng bức thiết hơn vì công nghệ thông tin là ngành công nghiệp mang tính toàn cầu, nhân lực đòi hỏi có trình độ quốc tế để cạnh tranh trong thế giới phẳng. Muốn vậy, hệ thống đào tạo phải có chất lượng quốc tế.
Hiện trong hơn 400 trường Đại học và Cao đẳng ở Việt Nam thì có 2/3 trường đào tạo về chuyên ngành CNTT nhưng các công ty Việt Nam vẫn kêu, khó có thể tuyển được người có nhu cầu đáp ứng ngay công việc của họ. Điển hình như Intel, một công ty sản xuất vi xử lý lớn nhất thế giới có ý định xây dựng nhà máy sản xuất vi mạch ở Hà Nội, nhưng do nguồn nhân lực CNTT không đáp ứng được chất lượng theo yêu cầu nên hãng đã chuyển vào miền Nam. Tuy nhiên, trên thực tế Intel cho biết, chất lượng nguồn nhân lực CNTT tại đây cũng mới chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu của doanh nghiệp.
Theo nhiều doanh nghiệp khác như VDC, FPT,…cho biết, sở dĩ như vậy là do sinh viên Việt Nam còn thiếu các kỹ năng xã hội, trình độ giao tiếp tiếng Anh và làm việc theo nhóm còn kém, kiến thức thực tế cũng như khả năng tư duy sáng tạo chưa cao. Còn một số trường đại học lại cho rằng, nguyên nhân là do ngành CNTT có đặc thù đặc biệt, thực tế luôn thay đổi và phát triển rất nhanh. Trong khi đó, các chương trình đào tạo ở một số chuyên ngành chưa phản ánh được những phần cốt lõi nhất trong sự phát triển của chuyên ngành đó. Mặc khác, khả năng nhạy bén và phản ứng chậm với các nhu cầu luôn thay đổi của ngành CNTT cũng làm cho chất lượng đào tạo nhân lực của ngành chưa theo kịp với nhu cầu thực tế.
Trong ngành công nghệ thông tin, hiện nay xuất hiện một con “đường tắt” để có nhãn mác quốc tế đó là chứng chỉ của các hãng công nghệ toàn cầu. Vì thế bằng đại học chưa đủ tính thuyết phục, nếu nhân lực Việt Nam muốn cải thiện chất lượng thì đó là cách ngắn nhất.
Để CNTT Việt Nam có thể bứt phá và cất cánh thì cần chuẩn hóa chương trình đào tạo và nội dung đào tạo. Hơn nữa, việc nhập khẩu chương trình và nội dung từ các trường đại học hàng đầu thế giới cũng nên được cân nhắc. Vì điều này sẽ phương pháp tốt nhất để đào tạo nhân lực CNTT chất lượng cao, đạt chuẩn khu vực và thế giới.
Đồng thời, bản thân sinh viên khi học phải xác định mục tiêu cho nghề nghiệp và sự thăng tiến trong tương lai. Muốn vậy, ngoài những kiến thức được nhà trường trang bị, sinh viên phải tìm tòi, học hỏi, tận dụng những cơ hội thực hành và thực tập tại các doanh nghiệp để rèn luyện khả năng ứng dụng ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Hiện nay, nhà trường và doanh nghiệp cũng đã bắt tay hợp tác để đào tạo, định hướng và hỗ trợ sinh viên về các kỹ năng cần thiết trong công việc.
Hiện nay đề án đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về CNTT đang được Chính phủ xem xét phê duyệt. Việc thông qua đề án này sẽ tạo nền tảng cho giai đoạn tăng tốc phát triển của ngành phần mềm và CNTT Việt Nam. Với những thành tích đã được khẳng định, với nội lực sẵn có, ngành CNTT được kỳ vọng rất nhiều với mục tiêu trở thành nước mạnh về công nghệ thông tin năm 2010.
Tuấn Phong tổng hợp (hieuhoc_hieuhoc.com)
