Kiểu thường thấy nhất là im lặng để trả ơn người đứng đầu đã giúp đỡ giải quyết công việc đề đạt. Sự im lặng ngầm ủng hộ sếp, để được bảo hộ và tạo cơ hội thăng tiến.
Thủ trưởng cơ quan nhà nước nào cũng khuyến khích nhân viên không nên im lặng mà phát huy quyền tự do ngôn luận trong mọi hoạt động, công việc cũng như bảo vệ quyền lợi cá nhân. Nhưng điều đó có thể hiện sự bình đẳng, thân thiện và dân chủ trong các cơ quan?
Có một sự thật là im lặng thời nay, thời @, cũng lắm màu nhiều vẻ!
Cha ông bảo “im lặng là vàng”, còn người lao động có khi lại nhận ra “đấu tranh thì tránh đâu” và im lặng nhiều khi được coi là cách khôn ngoan tự bảo vệ bản thân, gia đình! Không thiếu gương to tướng thiên hạ nhìn thấy lâu nay đủ để người ta rút kinh nghiệm xem nên im lặng hay nói ra việc của sếp lãnh đạo, của nội bộ cơ quan.
Thời nào cũng vậy, người làm công ăn lương vẫn bị tác động bởi cơ chế xin–cho, tất nhiên đi đôi với được và không được là điều kiện ràng buộc ngầm được thỏa thuận. Rất hiếm thấyngười chobịngười xinphản bội chống lại sau này. Ngoài cái ơn sâu đã trả nóng, người xin sẽ còn tiếp tục ngầm trả qua việc ủng hộ, nỗ lực làm việc và khi cần thì giữ im lặng trực tiếp hoặc gián tiếp trong các cuộc hội nghị, trong cơ quan hay ngoài đời.
Lâu nay một số con sâu đã len lỏi vào các vị trí trọng trách, họ sử dụng quyền uy thu lợi bất chính. Vì lợi lớn, đã có tình trạng cha truyền con nối, cháu nối làm quan; có sếp không biết xấu hổ ký quyết định cho ngay người thân của mình!
Nhu cầu chuyển vị trí chức vụ và nơi công tác của người lao động thì đâu cũng có và rất chính đáng. Một yêu cầu bắt buộc, khi xin chuyển vị trí công việc và nơi công tác mới, trong đơn xin phải có ý kiến của người tiếp nhận và sử dụng. Để xin được chữ “đồng ý, nhất trí”, mỗi người phải vận hết nội công và ngoại lực, giống vào trận đánh lớn, có chiến thuật, chiến lược, có bài bản kế sách chi tiết…
Hàng chục năm tại vị, người đứng đầu không biết đã ghi bao nhiêu chữ đồng ý cho bao nhiêu lá đơn xin của đồng nghiệp giải quyết các việc nhỏ việc lớn. Số người được giúp đỡ, được giải quyết sẽ nhiều dần, chiếm phần lớn trong mỗi cơ quan. Bí truyền lãnh đạo khôn khéo, trừ việc quá sức hay nguy hiểm, các vị đều vận dụng linh hoạt để thỏa mãn nguyện vọng anh chị em tạo nên sự “đoàn kết, thống nhất”.
Lãnh đạo thâm niên có thể đoán chính xác số người ủng hộ, người phản đối như thần bài đoán quân bài trên tay người chơi đối diện. Có người lầm nghĩ không ký – ghi tên sẽ không sếp nào biết được tác giả, mà không hiểu rằng, chỉ cần thủ thuật bé tí, nhặt hết số phiếu ủng hộ, số còn lại chống đối, so chữ viết là lộ mặt ngay.
Các cuộc biểu quyết sếp rất linh hoạt vận dụng cách thức tiến hành, ví như để số phiếu cao nhất và loại người chống, chọn cách bầu phiếu giơ tay và sếp giơ trước.
Trong cơ quan hành chính công, trong trường học… sau mỗi năm, sự tự do, dân chủ phát biểu và bày tỏ ý kiến, mặc dù được các lãnh đạo khuyến khích, rất khó thực hành. Dần dần việc đó diễn ra như một thủ tục xã giao, hình thức chiếu lệ. Trừ người cán bộ, viên chức nào cógậy chống lưng, còn mấy ai dám đấu tranh hay nói ra những sự thật tiêu cực, phản biện trái chủ trương, kế hoạch của lãnh đạo.
Thực tế, trong cơ quan hành chính công, mỗi người lao động có cách ứng xử riêng thùy theo cảnh ngộ. Mỗi sự im lặng lại có ý nghĩa và giá trị trong từng cảnh huống giao tiếp. Im lặng là vàng, là đồng ý, là phản đối, là khôn ngoan, là gian dối, là tội ác…
Kiểu thường thấy nhất là im lặng để trả ơn người đứng đầu đã giúp đỡ giải quyết công việc đề đạt. Sự im lặng ngầm ủng hộ sếp, để được bảo hộ và tạo cơ hội thăng tiến.
Có người giữ im lặng vì không thèm đáp lại những kẻ đê tiện và thấp hèn, tham lam và ác độc, những kẻ coi thường luật pháp và bọn người đạo đức giả.
Vậy nhưng, có những khi im lặng chỉ cho mình phút giây an toàn chứ chưa chắc đã bảo vệ được mình trước chiến thuật “mềm nắn, rắn buông”. Im lặng trong nhiều trường hợp là đồng lõa với tội ác và tiếp tay cho tội phạm. Sự thờ ơ, vô cảm của khá đông người Việt với cái xấu, cái ác đang hoành hành hiện nay bắt đầu từ sự im lặng!
Nguyễn Văn Lự (Blog/VNN)
