Mơ hồ học để làm gì!

Mùa thi đang đến cũng là lúc cần đặt ra câu hỏi ‘Học để làm gì?’ cho những người trẻ đang lựa chọn nghề nghiệp tương lai, khi mà mỗi năm có hàng ngàn sinh viên bỏ học giữa chừng vì nhận thấy không phù hợp với ngành đã chọn.

Học theo quán tính

Tiến sĩ Giáp Văn Dương, người xây dựng trường học trực tuyến GiapSchool, cho biết từng có một khảo sát nhỏ trong vòng một năm với học sinh, sinh viên (SV) và phụ huynh. Khoảng 80% học sinh THCS và THPT, 50% SV trả lời học để kiếm tiền hoặc học để sau này có công ăn việc làm. Chừng 40 – 50% SV và 20 -25% học sinh THPT nói học để có thể tự lo cho cuộc sống của mình, kiếm được công việc phù hợp, sau này đỡ khổ và giúp đỡ gia đình. Có 80 – 90% phụ huynh trả lời học để mở mang hiểu biết hoặc để có địa vị trong xã hội.

Câu trả lời thường rơi vào các nhóm như sau: học để thi, vì bố mẹ bảo học, vì không biết làm gì khác, không biết học để làm gì, vì tất cả mọi người đều như vậy, như một quán tính hết cấp tiểu học thì lên cấp THCS, THPT, rồi vào ĐH.

Chúng tôi đã có một cuộc khảo sát nhanh và có rất nhiều SV trả lời học theo quán tính. Mai Phương, SV năm thứ 3 Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM, cho biết: “Học như một quán tính vậy. Hết THPT thì việc vào ĐH học tiếp là chuyện đương nhiên. Em không có nhiều hứng thú đối với việc học ở trường ĐH, vì vậy học để qua môn là chính. Lấy được một tấm bằng đúng hạn là mục tiêu lớn nhất”. Còn Bùi Thư, SV một lớp chất lượng cao của Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM, cũng cho biết học vì đó như một việc phải làm.

Học không chỉ ở trường đại học

Đinh Hằng, một blogger du lịch khá nổi tiếng, cho biết: “Học để kiếm việc làm là mục đích thực dụng nhưng có phần thiển cận. Bởi ở trường ĐH, SV không chỉ học kiến thức có thể có ích cho nghề nghiệp của họ sau này mà còn học các kiến thức xã hội, kỹ năng mềm, đặc biệt là xây dựng các mối quan hệ bạn bè có thể có ích sau này khi ra trường. Việc đi học chỉ nhắm vào một nghề nghiệp sau khi ra trường cũng không hẳn là tốt vì trong thời đại thay đổi nhanh chóng như ngày nay, chưa chắc SV ra trường có thể làm đúng ngành nghề, và sẽ trở nên khó khăn nếu SV đó có ý định chuyển sang làm việc cho một ngành nghề khác”.

Thiên Hương, nhân viên Công ty Hotdeal, định nghĩa rằng học để phát triển và khẳng định bản thân. Học là nhu cầu tự thân, nên có thể tự học và chọn chương trình phù hợp, thứ mình cần và cảm thấy có hứng thú. Bằng cấp cũng cần, nhưng quan trọng là nhận thức. Học để đi làm, kiếm tiền… là động cơ bên ngoài. Chỉ khi xuất phát từ nhu cầu bên trong, thôi thúc mình phải học thì mới thấy hứng thú.

Đỗ Vũ Lưu Phương, làm việc tại Trung tâm ngoại ngữ Bộ Ngoại giao, cho biết: “Mình ít khi tự hỏi học để làm gì. Người ta học thì mình cũng học thôi. Những kỹ năng hiện nay mình có phần lớn là tự học chứ không theo trường lớp nào. Mình học từ internet, sách và những người quen”.

Ông Giản Tư Trung, Hiệu trưởng Trường Doanh nhân PACE, kể có một SV cảm thấy rất chán nản vì sau giai đoạn học đại cương bị xếp vào ngành học tài chính nhà nước, trong khi mong muốn được học ngành kiểm toán. SV này cảm thấy không còn thiết tha với việc học và hỏi có nên bỏ hay không? “Tôi nói với em: Mục tiêu học của em là gì? Nếu mục tiêu là lấy một tấm bằng chuyên ngành kiểm toán thì em không nên mất thời gian ở trường ĐH nữa vì chắc chắn em không đạt được mục tiêu đó. Còn nếu mục tiêu học nghề kiểm toán thì chuyện em được phân vào chuyên ngành nào hay có ngồi trên ghế giảng đường ĐH không phải là chuyện quan trọng nữa. Bởi khoa tài chính nhà nước không dạy em nghề kiểm toán thì cũng không ai cấm em học thứ mình muốn. Chính em sẽ là người quyết định tương lai nghề nghiệp của em chứ không phải cái quyết định xếp chuyên ngành của nhà trường”, ông Trung nói.

Đăng Nguyên (Giaoduc/TNO)