(Hiếu học) Hiện nay, nhân lực ngành Khí tượng – Thuỷ văn ở Việt Nam đang gặp tình trạng thiếu trầm trọng về số lượng. Đội ngũ cán bộ hiện công tác vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Trong khi đó, khả năng cung ứng nhân lực từ các cơ sở đào tạo chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu sử dụng của xã hội. Thực trạng thiếu hụt nhân lực trong ngành khí tượng- thủy văn và hải dương học, khiến những cử nhân tốt nghiệp chuyên ngành này có thêm nhiều cơ hội tìm được việc làm tốt.
Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành Tài nguyên và Môi trường nói chung và lĩnh vực Khí tượng thủy văn (KTTV) nói riêng đang có sự bất cập, đó là sự thiếu hụt lớn cả ở Trung ương và địa phương, đặc biệt là đội ngũ cán bộ chuyên môn có trình độ cao và được đào tạo đúng chuyên ngành.
Theo PGS.TS Trần Thục (Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng- Thủy văn và Môi trường), tổng số cán bộ làm việc trong lĩnh vực KTTV là hơn 3500 người. Lực lượng này hoạt động trên mọi miền của tổ quốc từ miền núi, đất liền, trên biển và hải đảo; trong các đơn vị quản lý và sự nghiệp của ngành KTTV và các lĩnh vực liên quan của Bộ Tài nguyên và Môi trường như Trung tâm KTTV quốc gia, Viện Khoa học KTTV và Môi trường, Cục KTTV và Biến đổi khí hậu, Cục quản lý Tài nguyên nước, Tổng cục Biển và Hải đảo, Tổng cục Môi trường. Một lực lượng lớn cán bộ đang làm việc tại 9 Đài KTTV khu vực, 168 trạm khí tượng bề mặt, 27 trạm khí tượng nông nghiệp, 6 trạm rađa thời tiết, 3 trạm thám không vô tuyến, 231 trạm thủy văn, 17 trạm khí tượng thủy văn biển, 154 trạm và điểm đo môi trường không khí và nước.
Do đặc thù của ngành là hoạt động khắp mọi miền của đất nước nên số lượng cán bộ KTTV, biến đổi khí hậu như đã nói ở trên còn rất thiếu.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đang được Chính phủ giao xây dựng đề án “Phát triển đào tạo nguồn nhân lực ngành Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2011 – 2015, định hướng đến năm 2020”. Đây là một đề án lớn, tổng thể cho phát triển nguồn nhân lực của toàn ngành. Đề án đặt ra vấn đề quy hoạch mạng lưới đào tạo nguồn nhân lực ngành Tài nguyên và Môi trường không chỉ ở các cơ sở đào tạo trực thuộc Bộ mà là toàn bộ hệ thống các cơ sở đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặc biệt tập trung vào các Đại học Quốc gia, đại học khu vực và các trường đại học lớn có năng lực và kinh nghiệm trong đào tạo các chuyên ngành thuộc lĩnh vực tài nguyên, môi trường và KTTV, hải dương học.
Riêng lĩnh vực Hải dương học và KTTV biển, lực lượng cán bộ còn hạn chế hơn so với nhu cầu. Nước ta với trên 3.260km bờ biển, hơn 3000 đảo và vùng biển rộng lớn, mạng lưới trạm khí tượng hải văn gồm 17 trạm, trong đó có 10 trạm trên đảo, 1 trạm trên giàn nổi DK1 – 7 và 6 trạm ven bờ là vô cùng thiếu để thực hiện các chương trình nghiên cứu về biển, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế biển.
Riêng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường là cơ quan nghiên cứu về KTTV, biến đổi khí hậu, biển và tương tác biển đòi hỏi phải có nhiều cán bộ có trình độ cao, có kiến thức chuyên sâu. Hiện nay, Viện có trên 250 cán bộ, trong đó trên 60% có độ tuổi dưới 35, nhiều cán bộ có trình độ cao được đào tạo ở nước ngoài. Tuy nhiên, lực lượng này còn rất hạn chế so với yêu cầu, nhất là lĩnh vực biến đổi khí hậu; lĩnh vực biển và tương tác biển – khí quyển với những nhiệm vụ to lớn được đặt ra trong thời gian tới.
Ngành hải dương học – khí tượng và thủy văn đào tạo cử nhân có kiến thức về tất cả các vấn đề có liên quan đến biển, khí quyển, tương tác biển, khí quyển và các quá trình xảy ra ở vùng cửa sông, cửa biển. Trong đó có chuyên ngành Khí tượng và thủy văn đào tạo chuyên sâu về khí tượng và thủy văn. SV được trang bị nhiều kiến thức về vật lý Trái đất, kiến thức rộng về thiên nhiên với những chuyển biến chứ không chỉ là số liệu đo đạc khô khan.
Các cơ sở đào tạo ngành Khí tượng thủy văn như trường Đại học Tài nguyên và Môi trường; ĐH Khoa học tự nhiên thuộc ĐHQG Hà Nội và TPHCM; Đại học Thủy lợi; Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường… Trong 3 năm gần đây, điểm trúng tuyển vào ngành này (khối A và B) tại trường ĐHKHTN TP.HCM là 14-15 điểm. Tương tự, trường ĐHKHTN Hà Nội cũng có điểm chuẩn NV1 từ 15-16. Các trường cao đẳng chủ yếu xét tuyển với mức điểm từ 10-12.
Khí tượng thủy văn là ngành mà xã hội phát triển rất cần, nhu cầu chuyên gia, đặc biệt chuyên gia giỏi của ngành này rất lớn vì vai trò và ảnh hưởng đến sự sống và phát triển đất nước. Từ sinh hoạt thường nhật đến sản xuất nông nghiệp, công nghiệp đều cần phải nắm được “ý ông trời” để hoạt động. Nhất là với tình hình thiên tai xảy ra ngày càng nhiều như dự báo hiện nay và trong tương lai.
Văn Thủy tổng hợp (hieuhoc_hieuhoc.com)
